Av. Asile Betül YAYLA – İNTERNETTE FOTOĞRAFIN İZİNSİZ KULLANIMININ HUKUKİ YAPTIRIMI

İNTERNETTE FOTOĞRAFIN İZİNSİZ KULLANIMININ HUKUKİ YAPTIRIMI

Teknolojinin ve erişilebilirliğin artması fayda ile birlikte birçok sıkıntıyı da beraberinde getirmiştir. Hayatımızın her alanı internet ortamında olunca sosyal paylaşım sitelerinin de yoğun kullanılmasıyla birlikte yayınlanan fotoğrafların izinsiz kullanımına da sık rastlamaya başladık. Kişilerin hesabının herkese açık olması fotoğraflarının izinsiz kullanılması hakkını vermez. Sosyal medyada kişinin yayınladığı fotoğraf, videoların izinsiz kullanımı halinde Türk Ceza Kanunu madde 136 kapsamında suç teşkil eder. Yine TCK madde 134 de oluşabilmektedir ve ayrıca Tazminat davaları açılabilir.
Fotoğrafların izinsiz kullanımını Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ na göre Türk Ceza Kanunu’ na göre yaptırımları vardır.
FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU’ un 84 maddesine göre;
“Bir işareti, resim veya sesi, bunları nakle yarayan bir alet üzerine tespit eden veya ticari maksatlarla haklı olarak çoğaltan yahut yayan kimse, aynı işaretin, resmin veya sesin 3 üncü bir kişi tarafından aynı vasıtadan faydalanılmak suretiyle çoğaltılmasını veya yayımlanmasını menedebilir.
Tecavüz eden tacir olmasa bile birinci fıkra hükmüne aykırı hareket edenler hakkında haksız rekabete mütaallik hükümler uygulanır. Eser mahiyetinde olmayan her nevi fotoğraflar, benzer usullerle tespit edilen resimler ve sinema mahsulleri hakkında da bu madde hükmü uygulanır.”
Kanun kapsamında her türlü fotoğraf ve ses koruma altına alınmıştır. FSEK’in 52. Maddesinde,
“eseri sunmak ve eseri yayınlamak hakkı sadece eser sahibine verilmiş ve bu hakkı sadece yazılı bir sözleşme ile bir başka şahıs veya kuruluşa (sözleşme maddeleri içeriğine göre oluşacak şartlarla) vermesi” belirtilmiştir.
Bu madde de dikkate alındığında, başkasına ait fotoğraf veya sesin kullanılmadan önce hak sahibine ulaşarak izin alınması gerektiği belirtilmiştir. İnternet ortamında paylaşılması halinde de kanun hükmü uygulanmaktadır. İnternet ortamında herkese açık yayınlansa bile fotoğrafın, resmin, sesin hak sahibinin izni olmadan yayınlanması yasaktır. Bu durum Kişilik Hak ihlalini doğurur ve aynı zamanda tazminat davası da söz konusu olur.
FSEK.nun 86. maddesi; “eser niteliğinde olmasalar bile kişinin resmini kişisel değer” olarak kabul etmiştir. Kişinin resminin her ne şeklide olursa olsun izinsiz olarak yayınlanması, hukuka uygunluk sebepleri bulunmadıkça hukuka aykırıdır. Resmin, önüne gelen her türlü iletişim araçlarıyla ve ticari amaçla kullanılması ağır saldırı (zarar) niteliğindedir.
Bir kimsenin dış görünümü üzerinde kişilik hakkı vardır. Resim ise bir kimsenin dış görünüşünü ve o kimsenin tanınmasını sağlayacak biçimde yansıtan yüzey bir cisimdir. Bu nedenle kişinin dış görünümünü yansıtma, onu tanıtan resmi üzerinde kişilik hakkı bulunmaktadır. Kural olarak, kişinin rızası olmadan resminin yayınlanması hukuka aykırı olarak kabul edilmektedir (Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu m.86). Ne var ki, bu kural mutlak değildir; kanun toplum hayatının gereği toplumun haber alma ihtiyacı gibi hallerde, resmin izinsiz yayınlanabileceğini kabul etmiştir (m.86/11). Fakat bu yayın amaca uygun olarak yapılmalıdır; resmin haber verme dışında ticari amaçlarla kullanılması kişilik hakkına saldırıdır. Bu konudaki Yargıtay uygulaması süreklilik kazanmıştır.(Y.2.H.D. 29.1.1976-9403/625; Y.4 H.D. 11.2.1985-1985/ 9517 – 958, 1.11.1988/6227/9120 sayılı kararları)
Türk Ceza Kanunu madde 136: “ Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
İnternet ortamında yayınlanan fotoğraflar da Kanunda belirtilen kişisel veri kapsamındadır. Fotoğraf ve videolar herkese açık hesapta paylaşılsa dahi (Hesabın açık olması hukuka uygunluk sebebi değildir!) ilgilinin rızası olmaksızın yayınlanması TCK madde 136 da belirtilen suçun oluşmasına neden olur.
Fotoğraflarınızın izin alınmadan yayınlandığını gördüğünüzde hak kaybına uğramamak için avukat ile iletişime geçebilirsiniz. Savcılığa suç duyurusunda bulunmanız gerekir. Fotoğrafların yayınlanmasını istemiyorsanız ve kaldırılmasını istiyorsanız Sulh Ceza Hakimliği’ nden kaldırılmasını talep etmeniz gerekir.